Xơ gan

 Xơ gan là quá trình tổn thương có tính chất lan tỏa;kéo dài được biểu hiện ở viêm và hoại tử tế bào gan,quá trình tăng sinh xơ của tổ chức liên kết,sự hình thành các hạt tái tạo tế bào gan làm đảo lộn cấu trúc bình thường và hình thành các cục u cục trong gan.

xo gan

1.Dịch tể học xơ gan 

 Theo Who năm 2002,xơ gan đứng thứ 16 trong các bệnh nguy hiểm ,chiếm 1,4% các bệnh và có xu hướng gia tăng.Tại Mỹ,xơ gan gây tử vong đứng thứ 10 tại nam giới và đứng thứ 12 tại nữ giới.Ở Việt Nam,xơ gan là nguyên nhân gây tử vong thứ 3 với lứa tuổi từ 45 đến 65,làm 25.000 người chết/năm,tỉ lệ chết ở nam/nữ=2:1.Trước đây xơ gan do virus B,C mạn tính,còn hiện nay xơ gan do rượu,bia tăng lên.

2.Các nguyên nhân gây ra xơ gan

 Nguyên nhân chính gây ra xơ gan vẫn là virus,ngoài ra tỉ lệ tăng xơ gan ngày càng cao do rượu,bia tăng lên.Đặc biệt ở Việt Nam do đời sống tăng lên,các vụ nhậu của cánh mày râu ngày càng tăng lên nên tỉ lệ bệnh nhân bị xơ gan do rượu bia tăng lên nhanh chóng.Do quá trình ứ máu lâu ngày ở gan,nó biểu hiện sau các bệnh như suy tim phải,suy tim toàn bộ,hội chứng Budd-Chiari.Ngoài ra,xơ gan còn do hội chứng nhiễm độc thuốc,chất độc (Ví dụ như khi bạn dùng paracetamol trong điều trị cảm cúm mà có dùng thêm chất chứa cồn-ethanol sẽ dẫn đến tình trạng paracetamol chuyển hóa thành chất độc ứ đọng ở gan...).Ngoài ra xơ gan còn do nhiễm ký sinh trùng gây bệnh,rối loạn chuyển hóa sắt,đồng và hội chứng xơ gan do lách to:sốt rét,lách to không rõ nguyên nhân.

3.Cơ chế bệnh sinh của xơ gan

 Xơ gan do những tổn thương đồng thời,liên tiếp,phối hợp và tác động lẫn nhau của các nguyên nhân gây bệnh.Xuất phát từ quá trình tổn thương tế bào gan do nguyên nhân ban đầu làm xơ gan tăng sinh,đảo lộn tuần hoàn,phức hợp kháng nguyên kháng thể ứ đọng gây ra quá trình viêm,từ đó thoái hóa,hoại tử tế bào gan.

 Tiếp đó là tăng sinh mô liên kết xơ lan tỏa:nối khoảng cửa với trung tâm tiểu thùy, gây ra hiện tượng chia cắt tiểu thùy.Từ đó hình thành các cục tái tạo,tiểu thùy giả không theo cấu tạo cũ.Ba tổn thương trên(tế bào gan bị hoại tử,tăng sinh xơ,tái tạo tế bào gan) phối hợp tác động lẫn nhau tạo thành một vòng xoắn và gây ra những hậu quả nghiêm trọng:

1. Tế bào bị hoại tử làm tăng sinh các cục tái tạo trên bề mặt gan,làm gan to bề mặt xù xì lổn nhổn,biểu hiện của tế bào hoại tử.
2. Tổ chức xơ tăng sinh là chít hẹp,cản trở mao mạch gan và tĩnh mạch cửa gây ra hiện tượng tăng sức cản mao mạch.
3. Hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa gây ra hiện tượng lách to,tăng áp lực tĩnh mạch tạng,làm tràn nước ra khoảng kẽ và gây ra hiện tượng cổ trướng
4. Tế bào thiếu máu,thiếu oxy dẫn đến hiện tượng hoại tử => suy tế bào gan.
5. Gan teo.

4.Chức năng gan 

 Khi gan bị suy giảm chức năng đồng nghĩa với chức năng hiện có mà gan đảm nhiệm sẽ bị suy giảm.Gan đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng của cơ thể,khi bị suy giảm chức năng gan thì đồng nghĩa với việc bạn đang đối mặt với nhiều triệu chứng lâm sàng rõ rệt.Chức năng của gan:

1. Tạo mật,bài tiết,bài xuất mật,khoảng chừng 1000 ml/ngày.
2. Tham gia vào quá trình chuyển hóa glucose,lipid,protid.Khi bị tổn thương gan sẽ dẫn tới giảm khả năng tổng hợp glucose,không dữ trự được glycogen cần thiết cho cơ thể;giảm tổng hợp các yếu tố đông máu,dẫn đến hiện tượng dễ xuất huyết.
3. Gan tham gia vào tạo máu,dự trữ máu.
4. Gan tham gia khử độc cho cơ thể.

5.Triệu chứng lâm sàng của bệnh xơ gan

 Biểu hiện của bệnh xơ gan đa dạng và phong phong phú,phụ thuộc vào nguyên nhân,giai đoạn của bệnh,mức độ diễn biến của bệnh.Triệu chứng nằm trong hai giai đoạn chính là xơ gan giai đoạn còn bù và xơ gan giai đoạn mất bù,trong xơ gan giai đoạn mất bù thì được biểu hiện ở các triệu chứng lâm sàng là hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa và hội chứng suy tế bào gan.

 Xơ gan giai đoạn còn bù với các triệu chứng nghèo nàn.Do đây là thời kì đầu của quá trình xơ gan nên biểu hiện nó còn chưa được rầm rộ ,với những biểu hiện chính là mệt mỏi,rối loạn tiêu hóa,đau nhẹ vùng hạ sườn phải,cùng với đó là các biểu hiện gan lách có thể to,chảy máu cam và sao mạch.

 Xơ gan giai đoạn mất bù với các biểu hiện hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa và hội chứng suy tế bào gan.

 Hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa với các biểu hiện cổ chướng,tuần hoàn bàng hệ cửa chủ và hội chứng lách to.Lách to gây ra hiện tượng tiêu hủy hồng cầu,quá trình này tất yếu dẫn đến hiện tượng thiếu máu làm bệnh nhân sụt cân và suy giảm sức khỏe nhanh,nó còn gây ra hiện tượng giảm tiểu cầu,làm chảy máu và giảm sức căng thành mạch,ngoài ra còn giảm bạch cầu làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể.

 Hội chứng suy tế bào gan với các triệu chứng lâm sàng là toàn thân giảm sút,mệt mỏi,giảm khả năng lao động.Gây ra hiện tượng rối loạn tiêu hóa:đầy bụng,chậm tiêu hóa ăn mỡ.Rối loạn hệ sinh sản,sinh dục,giảm khả năng tình dục,rối loạn kinh nguyệt,mất kinh,liệt dương,teo tinh hoàn.Hiện tượng cổ chướng tái phát nhanh,có biểu hiện phù nhẹ,trắng,mềm,ấn lõm,phù không tương xứng.Biểu hiện bên ngoài với các triệu chứng như vàng da,niêm mạc,xạm da,vết ngứa,xuất huyết,sao mạch.Khám gan thấy đa phần gan teo,mật độ chắc,bờ sắc,bề mặt xù xì,lổm nhổm không đau.

 Bạn có thể tìm hiểu thêm nhiều bệnh liên quan cùng cách chữa trị cho bệnh đó,thuốc có thể sử dụng cho bệnh trong website chính thức của bệnh học y khoa.